What HAARP caused this flood 2010 Pakistan? By Rasul Bux Palijo

ڇا اسان آمريڪا جي تيار ڪيل موسمي هٿيار هٿان ٻڏا آهيون؟

سومر 27 سيپٽمبر 2010ع

گهڻا سال اڳ آمريڪا جي هڪڙي اڳوڻي قومي سلامتيءَ جي صلاحڪار زبگ نيو برزرينسڪيءَ هڪڙو ڪتاب لکيو هو، جنهن جو عنوان آهي ”ٻن زمانن جي وچ ۾“. هن لکيو هو ته ”ٽيڪنالاجي مکيه عالمي قوتن جي رهنمائن کي اهي طريقا ٻڌائيندي جن سان هو پنهنجي مخالف ملڪن خلاف ڳجهيون جنگيون ڪري سگهندا...موسمن ۾ پنهنجي مرضيءَ موجب ردوبدل ڪرڻ جا طريقا استعمال ڪري هو (انهن ملڪن ۾) ڊگهي عرصي تائين هلندڙ ڏڪار يا طوفان پيدا ڪري سگهندا“.

اي آر جيرل لکي ٿو: ”هاڻي جيڪي خبرون پيون آهن، سي ظاهر ٿيون ڪن ته آمريڪا ۾ جيڪا ٽيڪنالاجي High frequency active aural research program HAARP واري پروگرام جي ماتحت جوڙي راس ڪئي پئي وڃي، سا ستارن جي جنگين واري منصوبي جو حصو آهي. اهو پروگرام آمريڪا جي رياست الاسڪا جي شهر گوڪوما ۾ هلندڙ آهي. ان جو انتظام آمريڪي ايئرفورس ۽ نيوي گڏ هلائي رهيون آهن. ان پروگرام ماتحت هٿيارن جا نوان نظام تخليق ڪيا پيا وڃن، جن جي ڪمان آمريڪا جي ريسرچ لئبارٽرين واري خلائي گاڏين جي ڊائريڪٽوريٽ جي هٿ ۾ آهي. (HAARP) ڇا آهي؟ اهو ڪمپيوٽر جي ڪنٽرول هيٺ هلندڙ طاقتور ائنٽنائن جو نظام آهي، جيڪي خلائي جهازن ۾ مرضي موجب مڪاني ردوبدل ڪري سگهن ٿيون.

”سائنسدان ڊاڪٽر نڪولس بيگچ جيڪو HAARP يعني آمريڪا واري عام مخلوق کي ختم ڪري سگهندڙ موسمي هٿيار خلاف جدوجهد هلائي رهيو آهي، سو چوي ٿو ته، ”اها ٽيڪنالاجي طاقتور ريڊيائي لهرن جا ترورا استعمال ڪرڻ سان خلائي دنيا جي ڪيترين ايراضين مٿان اهي مٿيان طاقتور ترورا استعمال ڪري گهربل ايراضين کي تپائي باهه ڪري ڇڏي ٿي، پوءِ بجلي ۽ مقناطيس جون لهرون انهن تتل خلائي ايراضين سان ٽڪرجي جڏهن ڌرتي ڏانهن موٽ کائينديون تڏهن جيڪا به شيءِ يا دنيا، جيئري يا مئل، سامهون اچين ٿي، تنهن ۾ سمائجيو وڃن“.

هن ان موضوع تي هڪڙو ڪتاب لکيو آهي، جنهن جو عنوان آهي ”ملٽري پئنڊورا باڪس“. ان ۾ هن مٿين ٽيڪنالاجي دنيا سان جيڪو حشر ڪري سگهي ٿي، تنهن جا خوفناڪ مثال ڏنا آهن. ”3 نومبر 2000ع تي لنڊن جي مشهور معروف ٽائيمس اخبار جڳ مشهور سائنسدان ڊاڪٽر روزلي برٽيلس جو هڪڙو سائنسي مقالو شايع ڪيو، جنهن ۾ مٿين ڳالهه جي تصديق ڪئي وئي آهي. ڊاڪٽر صاحبه لکي ٿي ”آمريڪا جا فوجي سائنسدان ان رٿا تي ڪم ڪري رهيا آهن ته موسمي نظامن کي ڪيئن هٿيارن طور ڪم آندو وڃي. انهيءَ ڪم ۾ جيڪي طريقا استعمال ڪرڻ تي ڪم ٿئي پيو، سي آهن ته ڌرتيءَ جي خلائي ماحول ۾ زبردست طوفان اٿارجن ۽ گهم جي ندين جا رخ موڙجن ته جيئن جتي وڻي اتي پاڻيءَ جي مڪمل سوڪ يا ڏڪار پيدا ڪري سگهجي ۽ جتي وڻي اتي زبردست ٻوڏون آڻي سگهجن“. ڊاڪٽر برٽيل وڌيل لکي ٿي ته، ”HAARP هڪڙو اجگر جيڏو هيٽر آهي، جيڪو خلائي ماحول ۾ ڳڙٻڙيون پيدا ڪري خلائي ديوار ۾ رڳو ٽونگ ٽينڊا نه، پر ڊگها چهڪ ڏئي ڌرتي جي گولي کي ٽهڪائي ٽانڊا ڪري سگهي ٿو. آمريڪي هوائي فوج جي يونيورسٽيءَ هڪڙي آخري رپورٽ AF2025 آمريڪي سرڪار کي موڪلي آهي، جنهن ۾ ايئرفورس طرفان خلا تي تحقيق جو نتيجو پيش ڪيو ويو آهي. ان رپورٽ مطابق خلا ۾ هٿرادا چهڪ ۽ چير ڏئي ڌرتي جي موسمي نظامن ۾ اهڙي ردوبل ڪري سگهجي ٿي، جو دشمن ملڪ جو مواصلاتي نظام ۽ سندس ريڊار نڪما ۽ بي اثر بنائي سگهجن ٿا.“

هڪڙي فوجي هٿيار طور HAARP ائٽم ۽ هائڊروجن بمن کان وڌيڪ تباهه ڪندڙ ۽ خطرناڪ آهي. اهو ليزر ۽ پارٽيڪل ترورن ذريعي تباهه ڪندڙ قوت جا ڌرتيءَ جي ڪنهن به حصي تي اهڙا وار ڪري سگهي ٿو، جيڪو ائٽمي بمباري واري تباهي مچائي سگهندا. هن هٿيار جي زور تي ئي هن بش جي پيءُ صدر جارج بش جي ايڏي جرئت ٿي جو هن اعلان ڪيو ته اچو ته نئين عالمي نظام ڏانهن مارچ ڪريون.

نئون عالمي نظام لِڪَ جو نالو آهي، آمريڪا جي نئين فاشسٽ ٽولي (Neo-con) نيوڪان جي انهيءَ خواب جو ته 21 هين صدي آمريڪا جي صدي هجي، جنهن ۾ آمريڪا سڄي جهان جي مٿان حڪم هلائي. هن خوفناڪ ڳجهي هٿيار کي استعمال ڪري موسمي نظامن کي تهس نهس ڪري دنيا جي ملڪن جا سڄي جا سڄا قومي اقتصادي نظام درهم برهم ڪري سگهجن ٿا. مزو وري اهو هوندو ته ڪنهن به ملڪ کي اها خبر ئي ڪا نه پوندي ته اهو حشر ڪيئن ٿيو آهي، هرڪو پيو قدرت کي ڏوهه ڏيندو. ڪنهن کي به اهو خيال ڪو نه ايندو ته آمريڪا بهادر ڪا مٿس چڙهائي ڪئي آهي. مطلب ته آمريڪا جنهن ملڪ تي ڪاوڙجي تنهن کي بدمعاش قرار ڏئي ان جي زراعت ۽ اقتصاديات کي تباهه ۽ برباد ڪرائي سگهي ٿو، پوءِ اهو ملڪ پنهنجي ماڻهن تان لامارا ڏيندا موت جا راڪاس ٽارڻ لاءِ لاچار پيو آمريڪا جي هٿ ٺوڪين اقتصادي ايجنٽن World bank ۽ آءِ ايم ايف اڳيان جهوليون جهليندو ۽ گيسيون ڪندو، ان ڪري دنيا جي پوئتي پيل ۽ ترقي ڪندڙ ملڪن لاءِ لازم آهي ته هو پنهنجي بچاءَ لاءِ حڪمت عمليون تيار ڪن. في الحال سڀ کان اهم ڳالهه هيءَ آهي ته هيءَ جيڪا سڄي دنيا ۾ گهوڙا گهوڙا لڳي پئي آهي ته قدرتي طرح دنيا جون موسمون بدلجي ويون آهن ۽ دنيا قدرتي طرح تپي ٽانڊا ٿي ويئي آهي، سا ڳالهه دراصل نتيجو آهي HAARP ۽ ان جي فوجي سائنسدانن جي ڪرتوتن جو. ان خوفناڪ حقيقت کي لڪائڻ لاءِ آمريڪا رات ڏينهن هڪ ڪري اهي افسانا پئي ڦهلائي ته دنيا جي گرم ٿيڻ جو سبب چين، هندستان ۽ ٻين ترقي ڪندڙ ملڪن طرفان گهڻا ڪارخانا هلائڻ ۽ ڪاربان ڊاءِ آڪسائيڊ جو صحيح نيڪال نه ڪرڻ ڪري اهو نتيجو نڪتو آهي. ٻئي طرف اها ڳالهه نوٽ ڪرڻ جهڙي آهي ته دنيا جي ملڪن دنيا کي گرم ٿيڻ کان بچائڻ لاءِ گهربل اپائن وٺڻ جو جيڪو عهدنامو تيار ڪيو آهي، تنهن تي صحيح ڪرڻ لاءِ آمريڪا هرگز تيار ناهي، ڇو ته ان تي صحيح ڪرڻ سان آمريڪا کي HAARP جو هٿيار استعمال ڪرڻ ۾ رنڊڪون درپيش اينديون. (حوالو: HAARP: American WMD) ڏسو A.R. Jerral جو سائنسي مقالو روزاني The Nation 21 سيپٽمبر 2010).

سنڌ تي ڪڙڪايل هن مها ٻوڏ جي بيان ڪيل صورتحال ۽ آمريڪا بهادر جي نئين خوفناڪ موسمي هٿيار جي حقيقتن جي روشني ۾ جيڪي ماڻهو مشڪل ۽ خطرناڪ مسئلي جي ڪارڻ جي سوال پڇڻ تي جواب ۾ ”الائجي؟“، ”خدا کي خبر!“ چئي جان ڇڏائيندا آهن، تن کي ڇڏي باقي جيڪي دنيا جهان بابت ڪجهه نه ڪجهه سڌ سماءُ رکندڙ آهن، خاص ڪري اهي جن جو قدرتي ۽ سماجي سائنس(Natural and social sciences) سان ڪافي واهپو آهي، سي ان نتيجي تي پهچڻ کان بچي نه سگهندا ته هيءَ مها ٻوڏ بلڪل هٿرادو آندل آهي ۽ ان ۾ اسان جي سموري موجوده جهان جي وارث آمريڪا مائي باپ، اسان جي وڏن موڀي پنجاب اسٽيبلشمينٽ جي بزرگ ڀائرن ۽ اسان جي پنهنجي گهر جي وڏن ۽ وارثن سدائين خودبخود چونڊجندڙ سياسي وڏيرن، ڀوتارن، سردارن، ڪاني ڪرامت جي صاحب پيرن ميرن جون دل جان سان ڪيل قربائتيون ڪوششون شامل آهن.

سوال ٿو پيدا ٿئي ته ٻيا ته پنهنجي جاءِ تي، پر اسان پنهنجن قابل احترام پنجاب اسٽيبلشمينٽ جي بزرگ ڀائرن جو ڪهڙو ايڏو وڏو ڏوهه ثواب ڪيو آهي، جو هو گذريل ڏيڍ سئو سالن کان وٺي اسان جو ساهه نپوڙي ڪڍڻ بنا هڪ پل به رهي نٿا سگهن؟

ان ۽ ٻين لاڳاپيل ڳالهين تي پاڻ ايندڙ صحبت ۾ ويچار ڪنداسون.

Is This Flood Natural Or Man Made? By Rasul Bux Palijo

هيءَ مها ٻوڏ قدرتي آهي يا هٿرادو؟

ڇنڇر 25 سيپٽمبر 2010ع

”99 سيڪڙو ماڻهو ڪالاباغ ڊيم جا حمايتي ٿي ويا آهن“. اها آهي پنجاب جي شائونسٽ ذهنيت رکندڙ اسٽيبلشمينٽ جي ترجمان هڪ روزاني انگريزي اخبار جي گذريل عيد جي ڏينهن واري پرچي جي فاتحانه شاهه سرخي.

مهيني کن کان اها اخبار روزانو هڪڙي مخصوص ڪالم ۾ ڪالاباغ ڊيم جا ڳڻ ڳائيندي، ان کي سڄي پاڪستان جي سمورن دردن جو درمان مشهور ڪندي، ان جي مخالفت ڪندڙ سنڌين ۽ ٻين ماڻهن کي قومي ڏوهي ۽ مجرم ٺهرائيندي، ان کي زوريءَ نه ٺهرائيندڙ حاڪمن کي پاڪستان جو غدار ۽ سياسي بزدل ثابت ڪندي رهي آهي ۽ روزانو عام راءِ وٺڻ جو اشتهار هلائيندي رهي آهي. هاڻ گذريل عيد جي سڳوري ڏينهن تي اهو اعلان ڪري خوشخبري ٻڌائي اٿس ته پاڪستان جا 99 سيڪڙو ماڻهو ڪالاباغ ڊيم جا پرجوش حامي آهن. ان کان ستت پوءِ پنجاب جي پ پ واري محترم گورنر صاحب ساڳيو مطالبو ڪيو آهي ۽ تازو خود محترم وزير اعظم چيو هو ته کيس ڪالاباغ ڊيم خلاف ڪو به اعتراض ڪونهي. پ پ پنجاب جي پارليامينٽري سيڪريٽري فائزه ملڪ چيو آهي ته پ پ ئي قوم کي ڪالاباغ ڊيم جو تحفو ڏيندي، البته وزير اعظم ٿورڙو بيان ڦيرايو آهي ته ڪالاباغ ڊيم ٺهي ضرور، پر ٻين صوبن جي صلاح سان ٺهي. پنجاب جي لاکيڻي پ پ گورنر جناب تاثير صاحب وري چيو آهي ته جيئن هيترا سارا ٻيا (سنڌ دشمن) ڪم ٺاهه ڪري ٺاهيا ويا آهن، (جهڙوڪ ون يونٽ، گريٽر ٿل ڪئنال وغيره) ته پوءِ هي ”قومي“ ڪم ڌرين جي ٺاهه سان ڇو نٿو ٿي سگهي؟ مطلب ڳالهه جو ته اڳيئي هٿرادو پاڻيءَ جي کوٽ ذريعي سنڌ کي ويران ڪري ڇڏيو اٿئون، مٿان  هن مها ٻوڏ سنڌ کي ٻوڙي غرق ڪري ڇڏيو آهي، موقعو آهي جلدي ڪريو فورن ڪالاباغ ڊيم ٺاهي سنڌ کي صفا رڻ پٽ بنائي ڇڏيو ۽ سنڌي قوم کي ڪوچڙا ۽ ڪهيري بنائي تاريخ جي صفحن تان ميسارڻ ۾ دير نه ڪريو.

مطلب ته ان خير جي (سنڌ کي رڻ پٽ بنائڻ جي) ”قومي ڪم“ ۾ سنڌي قوم خلاف هر سازش ۽ ڏوهه ۾ شريڪ ٿيڻ لاءِ ترت تيار بلڪه بي چين سنڌي ڀوتارن کي به شريڪ ڪجي ته بهتر ته جيئن سڀاڻي سنڌي اها گهوڙا گهوڙا به نه ڪري سگهن ته جيئن 1859ع کان وٺي گذريل ڏيڍ سئو سالن کان سنڌ جي حقن ۽ پاڻيءَ سميت سمورن وسيلن تي داداگيري سان ڌاڙا هڻندا آيا آهن تيئن هي سنڌ کي نسورو رڻ پٽ بنائڻ جو ڪم به ڪو سنڌ خلاف زبردستيءَ ٿيو آهي. ٻئي طرف جتان غضبناڪ احتجاج جون صدائون، زبردست ترديدون، مظاهرا، جلسا، جلوس ڪري سڄي ڌرتي تپائي ٽامو ڪري ڇڏڻ گهرجي، اتي اها خوفناڪ چپ ۽ موتمار ماٺ آهي، جنهن جي پڙاڏن کي سڄي سنڌ، سڄي پاڪستان بلڪه سڄي دنيا جي حقيقتن کان آگاهه انصاف پسند ماڻهن جي ڪنن مان ٺڪاءَ ڪڍي ڇڏڻ گهرجن. سنڌ جو وزير اعليٰ خاموش آهي، صوبائي ڪئبنيٽ خاموش آهي ۽ سنڌ صوبائي اسيمبلي خاموش آهي. مجموعي طور سنڌ جا گهڻگهرا، اديب، اهلِ قلم، اڪثر صحافي، دانشور، مفڪر، نام نهاد پاڻيءَ جا ماهر خاموش آهن. وڪيل، ڊاڪٽر، ميمبر، ناظم، پير، مير، سردار خاموش آهن. سنڌ خاموش آهي، ڪٿان به ڪو سرٻاٽ ٻڌڻ ۾ ڪو نه پيو اچي ته ڪو سنڌ ڪالاباغ ڊيم ٺهڻ جي خلاف آهي ۽ هرگز ڪا نه ٺهڻ ڏيندي. هي جو ڪالاباغ ڊيم جي گهوڙا گهوڙا پئي پوي، سو سوال آهي ته ڇا واقعي به اهو سچ آهي ته سنڌ ۾ مها ٻوڏ ڪالاباغ ڊيم نه ٺهڻ ڪري آئي آهي؟

ان سلسلي ۾ هيٺين سوالن جا ڪهڙا جواب آهن؟

(1) سنڌو درياهه ۾ آيل ٻوڏ دوران پنجاب جي پنجن ندين ۾ ٻوڏ ڇو نه آئي؟ (2) افغانستان، هندستان، چين ۽ پاڪستان ڏانهن ايندڙ نديون هڪ گليشئر مان نڪرن ٿيون ته پوءِ سنڌو درياهه کانسواءِ ٻين ندين ۾ پاڻي ڇو ڪو نه ويو. رڳو سنڌو درياهه واري ڪيڇ مينٽ ۾ برساتن جو وسڪارو ڇو ٿيو؟ (3) ڪابل نديءَ ۾ ته ٻوڏ آئي، پر افغانستان ۾ برساتن نقصان ڇو ڪو نه ڪيو؟ (4) ڪابل نديءَ تي قائم سرياب ڊيم ڇو خالي ڪيو ويو؟ پاڪستان جا ٻيا ڊيم ڇو نه وقت سر ساڳي ريت خالي ڪيا ويا؟ (5) ٻوڏ دوران پاڪستان جا چشما-جهلم لنڪ ڪئنال ۽ تونسا-پنجند لنڪ ڪئنال جيڪي خاص ههڙي قسم جي ٻوڏ جو پاڻي ڇڪڻ ۽ ٻوڏ کي ختم ڪرڻ لاءِ بنايا ويا هئا، اهي هونئن ته کليل هئا ۽ عين ٻوڏ وقت ڇو بند ڪيا ويا؟ (6) پاڪستان جي ڊيمن ۾ منگلا، تربيلا وغيره ۾ پاڻي ٻوڏ دوران ذخيرو ڇو نه ڪيو ويو. ڇو اهي اڳواٽ ڀري تار ڪري ڇڏيا ويا ته سنڌ مٿان ڪڙڪايل ٻوڏ جو ڍڪ پاڻيءَ جو به ذيان نه ٿئي ۽ سنڌ کي ٻوڙڻ جي ئي ڪم اچي؟  (7) ٻوڏ دوران پنجاب جا سمورا ڪئنال ۽ بئراجون ڇو بند ڪيون ويون؟

زميني حقيقتن جي ڄاڻ رکڻ جا دعويدار ماڻهو وڌيڪ اهو به پڇن ٿا ته: (8) سنڌ ۽ سنڌو درياهه جي کاٻي ڪپ تي سانگهڙ ضلعي ۾ واقع ڍنڍون ڇو ٻوڏ دوران نه ڀريون ويون؟ (9) سنڌو درياهه جي کاٻي ڪپ طرف علي واهڻ کان ڇو ڪٽ نه هنيو ويو؟ ان طرف پاڻي موڪلڻ سان زرعي نقصان به گهٽ ٿئي ها ۽ ماڻهو به متاثر تمام گهٽ ٿين ها. اهو پاڻي ٿرپارڪر هليو وڃي ها يا ڪوٽڏيجي وارن پهاڙن ۽ واريءَ جي ڀٽن ۾ بيهي ها، جتان جمڙائون ڪئنال ۽ هاڪڙي ذريعي اهو پاڻي ٿرپارڪر موڪليو وڃي ها. (10) ريڻي ڪئنال وارو قدرتي گس جيڪڏهن پاڻيءَ کي ڏيارجي ها ته گهوٽڪي ضلعي جو مٿيون پاسو وٺي پاڻي اڇڙي ٿر ۾ وڃي ها، جتي اسان جو نه جاني نقصان ٿئي ها ۽ نه مالي نقصان ٿئي ها، ائين ڇو نه ڪيو ويو؟ (11) ڇا اها تباهي آندي ئي ان ڪري وئي آهي ته جيئن ڪالاباغ ڊيم لاءِ آسانيءَ سان راهه هموار ڪري سگهجي؟ (12) سنڌو درياهه جي ساڄي پاسي غير فطري ڪٽ هڻي جيڪو 7 ضلعن کي تباهه ڪيو ويو ته جيئن هڪ ڪروڙ ماڻهو متاثر ٿين ۽ ڊيم ٺاهڻ تي راضي ٿين، ڇاڪاڻ ته کاٻي پاسي ڪٽ هڻڻ سان مشڪل سان (5) لک ماڻهو متاثر ٿين ها. (13) سکر بئراج جا 13 دروازا بند ڪرڻ پٺيان ڪهڙو راز آهي؟ 15 لک ڪيوسڪ پاڻي لنگهائڻ واري سکر بئراج کي ڇو ري ماڊلنگ ڪري ان جي گنجائش تمام گهڻي گهٽائي 9 لک ڪيوسڪ ڪئي وئي، ان پويان ڪنهن جو ۽ ڪهڙو هٿ آهي؟ (14) سنڌو درياهه جي پيٽ ۾ وڏيرن جون زمينون ۽ بند ڪيئن قائم ڪرڻ ڏنا ويا؟ (15) ڪچي مان ٻيلن مان ڇو وڻ وڍڻ ڏنا ويا؟ (16) سالن کان بندن جي مرمت ڇو نه ڪئي وئي، انهن کي ائين ڇو لاوارث ڇڏيو ويو؟ (17) ايم اين وي ڊرين جا بند ڇو مضبوط نه ڪيا ويا؟ (18) منڇر ڍنڍ کي ٻوڏ اچڻ جي اطلاع باوجود ڇو وقت سر اڳواٽ ئي خالي نه ڪيو ويو؟ (19) مون بندن جو معائنو ڪندي پنهنجي اکين سان ڏٺو ته حيدرآباد ۾ بند جي قاسم آباد واري حصي تي بند تي پٿر رکيا هئا، پر هيٺ بند جي بچاءَ لاءِ ڪجهه به ڪو نه پئي ٿيو، پر ان جي برعڪس لطيف آباد واري حصي تي ڌڙا ڌڙ گاڏيون بجري، پٿر کڻي آيون ويون پئي، بچاءَ بند کي مضبوط ڪرڻ جو ڪم زور شور سان پئي ٿيو.

ساڳي حالت سجاول جي بند سورجاڻي وغيره جي هئي. بند تي پٿر ۽ بجري رکيل هئا، پر بچاءَ بند جو ڪم ڪو به ڪو نه پئي ٿيو، ائين ڪنهن ۽ ڪهڙي سبب ٿي ڪيو؟ نيت ڇا هين؟ (20) قمبر-شهدادڪوٽ کان وٺي دادو ضلعي تائين ايف پي بند کي ڇو مضبوط نه ڪيو ويو؟ (21) سپريو بند ڇا لاءِ ڪمزور رهيو؟ آر بي او ڊي، حمل ڍنڍ ۽ منڇر ڍنڍ وارن بندن جو ڪهڙن ادارن جي نگراني ۾ ڪم هلندڙ آهي؟ اهي واپڊا جي حوالي ڇو ڪيا ويا؟ (22) چيو وڃي ٿو ته 1953ع ۾ ايوب خان جي دور ۾ ٺهيل گڊو بئراج جي وهڪرن ۾ ٻوڏ جي وقت ۾ پاڻي کي نيڪال ڏيڻ لاءِ علي واهڻ وٽ “Exit door” رکيو ويو هو ۽ بند جي پريان هڪ مخصوص پٽي ان مقصد لاءِ رکي وئي ۽ فيصلو ڪيو ويو ته ان پٽيءَ ۾ ڪنهن به قسم جي ڪا به آبادڪاري يا ڪو به ادارو قائم نه ڪيو ويندو. جيئن پاڻي اچڻ جي صورت ۾ نقصان کان بچي سگهجي، پر پوءِ جي سياسي حڪومتن مصلحت پسندي، اقتدار پرستي وارن قبضا گروپ، بااثر ماڻهن انهن علائقن ۾ قبضا ڪري آبادڪاريون، فئڪٽريون ۽ زمينون زراعت لاءِ حاصل ڪيون، جنهن ۾ هن وقت لکين ماڻهو سوين هزارين ننڍن وڏن ڳوٺن ۾ رهن ٿا. هڪ رپورٽ موجب علي واهڻ کي ڪٽ ڏيڻ واري فيصلي ۾ اهي مٿيون بااثر ڌريون رڪاوٽ بڻيون آهن. هڪ ٻئي رپورٽ موجب ڪنهن بااثر جي فئڪٽرين ۾ اربين رپين جي کنڊ ۽ ڪڻڪ رکيل آهي، تن کي به بچايو ويو. (23) ڪي ته اها به دعويٰ ٿا ڪن ته جيتري وڏي تباهي ايندي اوتري وڏي نئين سر تعمير جي ضرورت پوندي ۽ واسطيدار اختياريءَ وارن کي اوتري اٿاهه ڪمائي ٿيندي ۽ سڄا سون ٿي ويندا. (24) ائين ته ناهي ته ٻين ڳالهين سان گڏ ڪنهن بلڪل نئين ۽ جديد ترين سائنسي ٽيڪنالاجي کي ڪم آڻي هي هٿرادو ٻوڏ آندي وئي آهي؟ (25) ڇا دنيا ۾ ڪا اهڙي ٽيڪنالاجي وجود ۾ آيل آهي، جنهن جي ذريعي قدرتي موسم کي ڪنٽرول ڪري ان کي پنهنجي هٿ وس بنائي، جتي وڻي اتي ڏڪار، ٻوڏ، طوفان وغيره آڻي سگهجن؟

سائنس انساني عقل ۽ دماغ جي ٻين پئدائشن وانگر نه قطعي نيڪ آهي نه بد آهي، ان کي جيڏانهن ڇڪبو تيڏانهن ويندي. موتمار هٿيارن جي معاملي ۾ به سائنس کان جيڪو ڪم وٺجي ٿو، اهو ڏي ٿي. قديم زماني کان جنگ تلوارن، ڀالن، نيزن سان ٿيندي هئي، شايد يارهين ٻارهين صديءَ ۾ چينين بارود ايجاد ڪيو، جنهن کان ٻي دنيا اهو فن سکيو. هاڻي لڙايون بندوقن ۽ توبن سان ٿيڻ لڳيون. ٻي مهاڀاري لڙائيءَ ۾ جرمنن راڪيٽ ايجاد ڪرڻ ۽ ائٽمي قوتن کي ڪتب آڻڻ جو ڪم شروع ڪيو، پر ان ڪم جي مڪمل ٿيڻ کان اڳ ئي جنگ ختم ٿي وئي ۽ آمريڪين اها ائٽمي ۽ راڪيٽ ٽيڪنالاجي جرمن سائنسدانن کان سکي. 1945ع ۾ دنيا کي ڊيڄارڻ لاءِ بنا ڪنهن خاص ضرورت جي جپان جي شهرن هيروشيما ۽ ناگاساڪي تي ائٽم بم هڻي ائٽمي هٿيارن جو دور شروع ڪيو.

رڳو ننڍڙي ۽ پتڪڙي اسرائيل وٽ 200 ائٽم بم آهن، جن سان اهو عرب دنيا جو ساهه سڪايو ويٺو آهي. ان کانپوءِ به موتمار هٿيارن جي تلاش ۽ کوجنا بند ڪو نه ٿي ۽ اڳي کان اڳري آهي. سائنسدانن جو چوڻ آهي ته هن وقت آمريڪا ۾ موسمي هٿيار مڪمل ٿي چڪا آهن، جن جي ذريعي اها جتي چاهي اتي خلا کي پنهنجي مقصدن لاءِ استعمال ڪري، جتي وڻيس اتي ٻوڏون، ڏڪار، طوفان آڻي دنيا کي تباهه ۽ برباد ڪري سگهي ٿي. ان باري ۾ ڪافي اطلاع ۽ احوال موجود آهن، في الحال ڏسو روزاني “The Nation” جي 21 سيپٽمبر واري پرچي ۾ A.R Jerral جو سائنسي مقالو (Haarp:The American WMD) (آمريڪا جو دنيا جي خلق کي تباهه ڪرڻ جو هٿيار).

ٻي صحبت ۾ اسين ان خطرناڪ موسمي هٿيار تي ڪجهه تفصيلي روشني وجهنداسين.

Few Question? Injustice in water share against Sindh By Rasul Bux Palijo

پاڻيءَ تي سنڌ سان ٿيل ناانصافين تي ڪجهه سوال!

آچر 4 جولاءِ 2010ع

هن وقت جڏهن ڏيڍ سئو سالن جي مسلسل ۽ منٽ به نه گهٽجندڙ ڀائرن جي ڀلائيءَ سبب پاڻيءَ جي کوٽ سنڌي قوم جو ذري گهٽ ساهه ڪڍي ڇڏيو آهي. برادري ۽ هم وطني توڙي انساني همدردي ۽ ماڻهوءَ جي ماڻهوءَ مٿان موت جي گهڙين ۾ رحم ۽ قياس جي تقاضا آهي ته اقوام متحده، يورپي يونين، اسلامي ملڪن جي ڪانفرنسن ۽ شانگهائي اتحاد سميت سڄي دنيا جون رحمدل قومون، عوام، ملڪ ۽ ادارا سنڌ ۾ پاڻي جي تيزيءَ سان وڌندڙ ڀيانڪ ڏڪار جي تدارڪ لاءِ ميدان ۾ لهن ۽ هڪڙو پل به وڃائڻ کانسواءِ سنڌ مان هٿرادو پاڻي جي کوٽ جو قهري دٻاءُ گهٽائڻ لاءِ سفارتي، سياسي ۽ ٻيا هر قسم جا اپاءَ وٺڻ شروع ڪن. اسان جي وڏي ڀاءُ جهڙي برادر صوبي، جنهن جي اڳواڻن جي ڏيڍ سئو سالن جي لاڳيتن برادرانه ”مهربانين“ ۽ ”شفقتن“ سبب سنڌ هينئر موت جي منهن ۾ ڦٿڪي ۽ تڙپي رهي آهي، تنهن جو سڀني حسابن سان سڀني کان اڳ پهريون فرض آهي ته اڳتي ڊوڙي اچي ۽ سنڌي قوم جي ساهه ۾ موتمار سوڙهه کي ختم ڪرڻ يا گهٽ ۾ گهٽ گهٽائڻ لاءِ ننهن چوٽيءَ جو زور زور لڳائي. هن قيامت جهڙي قهري گهڙيءَ ۾ اسان جي مربي ۽ شفيق ٻاجهارن پنجاب جي حاڪم ۽ اڳواڻ ڀائرن (حڪمران پيپلز پارٽي توڙي ٻين پارٽين سان لاڳاپيل) اوچتو ئي اوچتو گڏجي سڏجي پنهنجي ميڊيا مافيا سان سر سان ملائي ڪورس ۾ پنجاب ۾ پاڻيءَ جي زبردست کوٽ جي واويلا ۽ ڪالاباغ ڊيم جي فوري تاريخي ۽ اڻ ڌر قومي ضرورت جا ترانا ڳائڻ شروع ڪري ڇڏيا آهن. ان سان گڏوگڏ چشما-جهلم بجلي گهر اڏڻ، ٿل ڪئنال ۾ پاڻي ڇڏڻ ۽ ٻيا ڪئين قسمين قسمين رينگٽ ڪرڻ شروع ڪري ڇڏيا آهن، يعني همدرديءَ وچان مدد ملڻ ته مور جي ماڳ، الٽو نڙگهٽ ۾ هٿ پئجي ويا آهن. گذريل 63 سالن ۾ اسان جي حڪمرانن ۽ اڳواڻن پنهنجي عوام دوست جمهوريت نوازي، غريب پروريءَ، وطني حب، دليري ۽ سرفروشيءَ جون هاڪون دنيا جي چئن ڪنڊن ۾ ڦهلائي ڇڏيون آهن، تنهن ڪري انهن جي عقلمندي، دانائي ۽ دور انديشيءَ ۽ تدبر بابت ڪنهن به لب ڪشائيءَ جي گستاخيءَ کان ڪنارو ڪندي، رڳو هيترو چوڻ شايد ڪافي ٿيندو ته:

پائي ڪان ڪمان ۾ ميان! مار نه مون،

مون ۾ آهين تون، متان تنهنجو ئي توکي لڳي (شاهه)

سنڌ ۽ سنڌي قوم کي تباهه ۽ برباد ڪري دنيا جي صفحهءِ هستيءَ تان ميسارڻ جي کيپ کٽڻ مان اسان جا سنڌي توڙي پنجابي پهلوان حاڪم ۽ سورهيه سرواڻ ڇا ٿا حاصل ڪرڻ گهرن؟ ڇا جيئن بنگال کي تباهه ڪرڻ جو ڪيتو سنڌ، بلوچستان ۽ پختونخوا لوڙيو ، تيئن هن ڀيري پنجاب جو به وارو نٿو اچي سگهي؟ سنڌيءَ ۾ چوندا آهن ته ”رب رسي ته مت کسي، هڻي ڪو نه هٿيار“.  ڇا پنجابي ليڊر شپ لوهه جي ٺهيل آهي، جيڪا اوسي پاسي جي برادر قومن ۽ سندن قومي وطنن کي مختلف بهانن سان تباهه ۽ برباد ڪندي رهندي ۽ مٿس ڪو اثر ڪو نه پوندو؟ هر ڳالهه جي هڪڙي حد هوندي آهي، منهن جي پڪائي ۽ جمهوري سرڪاري دهشتگرديءَ جي حد هئڻ گهرجي. ڇا اسان اٻوجهه ۽ اڀرن سنڌي ماڻهن جي وڏي مان ۽ شان وارن سڀرن ۽ سرواڻ پاڙيسرين کي خبر ڪانهي ته:

1. نديون ۽ ندين جو پاڻي رڳو پاڪستان ۾ ڪونهي، دنيا جي پنجن ئي کنڊن جي سوين ملڪن ۾ آهي؟

2. جيئن دنيا جي ٻين انساني ملڪيتن، زمينن، ٻيلن، ٻنين، رستن، ڳوٺن ۽ ملڪن جي مالڪي هوندي آهي، سندن مالڪ هوندا آهن ۽ مالڪيءَ جا مڃيل ۽ تسليم ٿيل قائدا ۽ قانون هوندا آهن. جن کي لتاڙڻ ۽ اورانگهڻ سڄي جهان ۾ اصل کان وٺي سنگين ڏوهه ليکيو ويندو آهي، تيئن درياهن جي به مالڪي، ڀائيواري ۽ ورهاست وغيره جا تاريخي، عالمي ۽ آئيني طرح مڃيل ۽ تسليم ٿيل قانون هوندا آهن، جن موجب جڏهن هڪ کان وڌيڪ علائقا يا ملڪ ڪنهن نديءَ ۾ ڀائيوار هوندا آهن، تڏهن منڍ وارن علائقن يا ملڪن وارن کي ڪو حق نه هوندو آهي ته هو پوڇڙ وارن ڀائيوارن جي اجازت کانسواءِ سندن پتيءَ جي دستوري پاڻيءَ ۾ ڪا دست اندازي ڪن يا پنهنجي پتيءَ کان وڌيڪ پاڻي پوڇڙ وارن جي اجازت کانسواءِ کڻي وڃن، بلڪه سالن جا سال ۽ صدين جون صديون کڻندا رهن ۽ کين ڪو چوڻ وارو نه هجي؟ پوءِ ڀلي پوڇڙ وارا نيٺ پنڻ ڀر ٿي وڃن، يا مورڳو مري کپي وڃن؟

3. ڇا کين خبر ڪا نه هئي ۽ ڪا نه آهي ته گڏيل هندستان ۾ پاڪستان واري موجوده علائقي اولهه هند ۾ جيڪي ڇهه نديون آهن، يعني سنڌو ۽ سندس ڀرتي ڪندڙ يا کيس ڏن ڀريندڙ (Tributary rivers) نديون جهلم، چناب، راوي، ستلج ۽ بياس ۾ تاريخي طرح هزارين سالن کان ٻه مکيه ڀائيوار صوبا/علائقا آهن، يعني پنجاب ۽ سنڌ.

4. کين اها به خبر ڪونهي ته مٿي ذڪر ڪيل ٻه ڏن ڀرو نديون پنجاب جي علائقي پنجند وٽ اچي سنڌوءَ سان ملي هڪ ٿي وينديون آهن ۽ سڀني جو گڏيل پاڻي اڳتي هلي سنڌ کي سيراب ڪري وڃي عربي سمنڊ ۾ ڇوڙ ڪندو آهي؟

5. ڇا کين خبر ناهي ته ان صورتحال ۾ ندين جي بين الاقوامي قانون، اسلامي قانون ۽ اڻ ورهايل هندستان توڙي پاڪستان جي قانون موجب منڍ واري ڀائيوار پنجاب کي ڪو به قانوني اختيار نه هو ۽ نه آهي ته هو سنڌ جي مٿين ندين جي پاڻيءَ مان سنڌ جي اجازت کانسواءِ ڪنهن به روپ ۾ مٿان ئي مٿان پنهنجي دستوري پتيءَ جيتري پاڻيءَ کان وڌيڪ پاڻي کڻي وڃي ۽ ان پاڻيءَ مان سنڌ کي سندس پتيءَ جي پاڻيءَ کان محروم ڪري؟

6. ڇا ان صورتحال ۾ اسان جا مهربان اسان کي ۽ دنيا کي ٻڌائي سگهندا ته هنن کي ڏيڍ سئو سال اڳي کان وٺي ڪهڙو حق حاصل هو ۽ آهي جو هو سنڌ ۽ پنجاب جي گڏيل درياهن جي پاڻيءَ مان سنڌ جي اجازت بنا ۽ سندس مرضيءَ خلاف سڄي جهان ۾ مڃيل ندين جي قانون جي لتاڙ ڪري گڏپ وارن پاڻين مان واهه ڪڍندا، بند ٻڌندا، درياهن ۾ کاٽ هڻندا رهيا آهن ۽ ڪو ڏينهن نه هو ۽ نه آهي، جڏهن هو سندرا ٻڌيو گڏپ جي درياهن جي پاڻيءَ مان سنڌ جي پتيءَ جي پاڻي تان کاٽ هڻڻ جي ڪا نه ڪا اسڪيم کنيو نه بيٺا هئا يا آهن، جيئن هو هاڻي سندرا ٻڌيو، ڪالاباغ ڊيم، ٿل ڪئنال، چشما-جهلم پاور پلانٽ ۽ ٻيون بي انداز ڳجهيون پڌريون اسڪيمون ٺاهيو سنڌي عوام جي گردن تي سوار ٿيو بيٺا آهن؟

7. هنن ڪهڙي قانون هيٺ ڪنهن جي اجازت سان 1859ع ۾ گڏپ واري سنڌوءَ جو ڏن ڀريندڙ (Tributary) ندي راويءَ مان دو-آب واهه ڪڍي اهو گڏپ وارو پاڻي پوڇڙ واري ڀائيوار سنڌ جي اجازت کانسواءِ ناجائز طرح پاڻ استعمال ڪيو ۽ سنڌ کي نقصان ڏنو؟

8. هنن ڪهڙي اختيار هيٺ 1885ع کان 1901ع تائين ساڳيءَ طرح لوئر چناب ۽ لوئر جهلم واهه سنڌ جي اجازت کانسواءِ ڪڍي گڏپ وارو پاڻي ناجائز طرح اڪيلي سر پاڻ ڪتب آندو؟

9. هو مهرباني ڪري اهو ٻڌائي سگهن ٿا ته هنن جي اختياريءَ وارن ان وقت جي گڏيل هندستان جي حڪومت ۾ 1901ع ۾ قائم ڪيل انڊيا ايريگيشن ڪميشن جي ان حڪم جي ڀڃڪڙي ڪئي ته سنڌو ندي ۽ ان جي ڏن-ڀرو ندين جو پاڻي اڪيلي سر کڻڻ کان اڳ ۾ سنڌ کان اجازت ورتي وڃي؟

10. هنن ڪهڙي قانون هيٺ 1919ع ۾ سنڌ-پنجاب گڏپ واري ستلج نديءَ مان هڪڙي ڌڪ سان 11 واهه ۽ 4 بيراج ڪڍڻ جو منصوبو ۽ ٿل پروجيڪٽ جو منصوبو پيش ڪري مطالبا ڪيا ته کين سنڌ خلاف اهي ڌاڙا هڻڻ ڏنا وڃن؟

11. ڇا ائين برابر آهي ته انهن سببن ڪري 1919ع ۾ هند سرڪار سنڌ جي فرياد تي پنجاب جي ناجائز حرڪتن جي جاچ ڪرڻ لاءِ ڪاٽن ڪميٽي ٺاهي پنجاب کان جواب طلب ڪيو ۽ پنجاب جي اختياريءَ وارن کي سنڌ جي پاڻيءَ جي حقن ۾ دست اندازي ڪرڻ کان سختيءَ سان منع ڪئي، پر پنجاب جا اختياريءَ وارا باز نه آيا.

12. ڇا اهو صحيح آهي ته پنجاب جي اختياريءَ وارن وري به 1924ع ۾ مطالبو ڪيو ته کين گڏپ جي پاڻين مان ٿل منصوبو ٺاهڻ لاءِ ننڍڙي شروعات ڪرڻ ڏني وڃي؟ ڇا اهو صحيح آهي ته پنجاب جا حڪمران هميشه پهريائين ننڍڙا منصوبا پيش ڪري پوءِ انهن جي موڪل ملڻ جي آڌار تي وڏا ڌاڙا هڻندا رهيا آهن؟

13. پنجاب جي اختياريءَ وارن 1935ع واري گورنمينٽ آف انڊيا ائڪٽ جي قلم 130 ۽ (6) 131 جي انهيءَ قانوني فيصلي جي ڀڃڪڙي ڇو ڪئي، جنهن موجب چيو ويو ته منڍ وارن ڀائيوارن کي ڪو حق ڪونهي ته گڏپ وارين ندين ۾ پوڇڙ وارن ڀائيوارن جي پڇا کانسواءِ گڏپ واري پاڻيءَ جي دستوري ورهاست سان ڪا ڇيڙ ڇاڙ ڪن؟

14. ڇا ائين برابر آهي ته اڳتي هلي پنجاب جي اختياريءَ وارن سنڌو سٿ جي گڏپ واري پاڻيءَ تي نئون زبردست ڌاڙو هڻڻ لاءِ هڪڙو نئون پهريون ڀيرو ڊيم ٺاهڻ جو منصوبو يعني باکڙا ڊيم منصوبو کڙو ڪيو، جنهن خلاف سنڌ جي حڪومت 7 جون 1941ع تي گورنر جنرل هند جي اڳيان شڪايت ڪئي، جنهن 11 سيپٽمبر 1941ع تي رائو ڪميشن مقرر ڪئي، جنهن ٻنهي ڌرين سان ڳالهيون ڪري مشهور معروف 1945ع جو ٺاهه ڪرايو؟

15. ڇا ائين برابر آهي ته 13 آڪٽوبر 1945ع تي پنجاب سرڪار اهو ٺاهه قبول ڪيو؟ پر جيئن ته پاڪستان جي ٺهڻ جا هوانا ٿيا ۽ هنن سمجهي ورتو ته سڄو پاڪستان عملي طرح سندن ملڪيت بنجڻ وارو آهي ته هو هڪدم ان ٺاهه تان ڦري ويا؟

16. ڇا پنجاب جا اختياريءَ وارا ٻڌائي سگهن ٿا ته ڇا  اهو صحيح آهي يا نه، ته سنڌ جي پنجاب خلاف پاڻيءَ جي کڻت بابت فرياد جي نبيري لاءِ هند سرڪار ڪلڪتي هاءِ ڪورٽ جي جج سر بي ڊبليو رائو جي اڳواڻيءَ هيٺ جيڪا ڪميشن ٺاهي، تنهن جي رپورٽ ۾ (ڏسو رپورٽ جو صفحو 33 ۽ پئراگراف 49) ڏنل ان فيصلي کي اڄ ڏينهن تائين ڪڏهن به نه مڃيو آهي ته منڍ واري نديءَ جي ڀائيوار کي ڪو به حق ناهي ته جيترو وڻيس گڏپ واري درياهه مان اوترو پاڻي کڻي پوڇڙ واري درياهه کي رڻ پٽ بڻائي ڇڏي. اهو ناجائز ڪم ندين جي پاڻيءَ بابت بين الاقوامي قانون توڙي گورنمينٽ آف انڊيا 1935ع جي قلم 130 ۽ (6) 131 جي کلي کلائي ڀڃڪڙي ٿيندي، جنهن جي اجازت هرگز نٿي ڏئي سگهجي؟ ڇا ان ڳالهه لاءِ پنجاب اختياريءَ وارا ڪو به ملڪي، اسلامي، بين الاقوامي قانوني يا فلاحي جواز پيش ڪري سگهن ٿا؟

17. پنجاب جي اختياريءَ وارن کي خبر ناهي ته خود پاڪستان جي وزير اعظم چوڌري محمد علي جهڙي برک پنجابي رهنما به پنهنجي ڪتاب ”پاڪستان جي پيدائش“ (ص 118-117) ۾ جسٽس رائو جي ان اصول کي جائز ۽ بين الاقوامي طرح مڃيل اصول ڪري تسليم ڪيو آهي ته گڏپ وارن درياهن جي منڍ واري ڀائيوار کي ڪو اختيار ناهي ته اهي پوڇڙ واري ڀائيوار جي پتيءَ جي پاڻيءَ سان ڪنهن به قسم جي هٿ چراند ڪن؟

18. ائين برابر آهي يا نه ته پاڪستان ٺهڻ کانپوءِ 1947 ۾ هندستان ۽ پاڪستان جي وچ ۾ پاڻيءَ جي ورهاست جو نبيرو ڪرڻ لاءِ جيڪا ڪميٽي ٺاهي ويئي، تنهن ۾پاڪستان جي پنجابي حڪمرانن سازش ڪري فقط پنهنجا ماڻهو کڻايا ۽ سنڌ جو ڪو به نمائندو شامل ٿيڻ نه ڏنو؟

19. ڇا اسان جا مهربان اسان کي ٻڌائي سگهندا ته اهو ڪهڙي قانون يا اخلاقي اصول مطابق جائز هو ته هو پاڪستان ٺهڻ شرط اوچتو ئي اوچتو سڄي پاڪستان جي درياهن جا اڪيلا وارث ٿي ويهي رهن. جڏهن ته سنڌ هزارين سالن کان هر قانون موجب انهن ۾ اڌ ڀائيوار هو؟

20. ڇا اسان جا مهربان اسان کي اهو ٻڌائيندا ته ڇا ائين برابر آهي يا نه، ته سنڌ جهڙي پاڪستان جي پاڻين ۾ واسطيدار ۽ اڌ ڀائيوار ڌر کي غير حاضري رکي جيڪي به هڪ طرفا فيصلا هندستان سان ڪيا ويا، سي دنيا جي هر قانوني اصول جي حساب سان بي قاعدي، رد ۽ باطل هئا ۽ آهن ۽ ان لاءِ سنڌ کي ڪنهن به صورت ۾ پابند ٺهرائي نٿو سگهجي؟

21. ائين برابر آهي يا نه ته اها ڳالهه رڪارڊ تي موجود آهي ته پاڪستان جي پنجابي ڀائرن سنڌ جي پرپٺ ۽ سنڌ جي خلاف هندستان جي شهر جلنڌر ۾ وڃي هندستان سان درياهي پاڻين جي ورهاست بابت ڳجهو ٺاهه ڪري ڇڏيو. (ڏسو پنجاب جي تڏهوڪي وزير سردار شوڪت حيات خان جو ڪتاب ”جنهن پنهنجو روح وڃائي  ڇڏيو“ (ص: 203-202)

22. ڇا اسان جا مهربان پاڪستان جي عوام کي ٻڌائڻ پسند ڪندا ته درياهن جي پاڻيءَ ۾ اڌ ڀائيوار سنڌ جي پرپٺ پنهنجي جوڙيوال هندستاني پنجابين سان پاڪستان جي نمائندن جي حيثيت ۾ اهو جلنڌر وارو ڳجهو ٺاهه هنن ڪهڙي ۽ ڪنهن جي حڪم ۽ اجازت سان ڪيو؟ اهو جازت نامو ۽ حڪم جو اصول ڪهڙي رڪارڊ ۾ رکيل آهي ۽ اهو پاڪستان جي عوام کي يا پارليامينٽ يا ٻئي ڪنهن اداري جي اڳيان ڪڏهن پيش ڪيو ويو؟ جيڪڏهن نه ڪيو ويو ته ڇو؟ پوءِ ان حالت ۾ ان ڳجهي، بي قاعدي ۽ فراڊي ٺاهه جي ماتحت ڪيل پاڻي بابت هند-پاڪ فيصلن جي ڪهڙي قانوني يا اخلاقي حيثيت رهي ٿي؟

23. رڪارڊ موجود آهي ته هندستان جي طرف کان پاڪستان ڏانهن پاڻيءَ جي سپلاءِ جاري رکڻ لاءِ ضروري هو ته پنهنجي ملڪن جي واسطيدار اختيارين يعني آربيٽرل ٽربيونل کان اسٽي آرڊر وٺجي. ان لاءِ اڳواٽ درخواست به ڏني وئي هئي پر جلنڌر واري ڳجهي ٺاهه کانپوءِ اها درخواست پاڪستان جي نمائندن واپس ورتي. حالانڪه خود ٽربيونل هدايت ڪئي ته احتياط وٺي ڇڏجي، نه ته پاڪستان جو پاڻي بند ٿي ويندو ۽ وڏو مسئلو ٿي پوندو. پر پاڪستاني پنجاب سرڪار جي نمائندن پاڪستاني نمائندن جي حيثيت ۾ ان کان انڪار ڪيو. ڇا پنجاب جا حڪمران ڀائر ٻڌائڻ پسندا ڪندا ته اهو فيصلو ڪنهن جي ڪهڙي حڪم ماتحت ڪيو ويو؟ اهڙو ڪو فيصلو رڪارڊ تي موجود آهي؟ جي نه ته ڇو ڪونهي؟